Trẻ tăng động là thuật ngữ phổ biến chỉ tình trạng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) – một rối loạn phát triển thần kinh thường gặp ở trẻ nhỏ. Đặc trưng bởi ba nhóm hành vi chính: thiếu chú ý, hiếu động quá mức và hành vi bốc đồng, tình trạng này có thể ảnh hưởng đáng kể đến quá trình học tập, giao tiếp và khả năng thích nghi xã hội nếu không được hỗ trợ kịp thời.
Bài viết dưới đây giúp phụ huynh nhận biết dấu hiệu của trẻ tăng động, đồng thời gợi ý những hướng can thiệp phù hợp theo tiêu chuẩn chuyên môn hiện nay.
1. Trẻ tăng động là gì?
Trẻ tăng động (ADHD) không đơn thuần là hiếu động thông thường. Đây là một rối loạn thần kinh phát triển có cơ sở sinh học, thường xuất hiện ở độ tuổi mầm non và kéo dài đến tuổi học đường, thậm chí trưởng thành nếu không được đánh giá và hỗ trợ đúng cách.
Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng duy trì sự chú ý, kiểm soát hành vi và cảm xúc của trẻ. Việc phân biệt giữa một trẻ hiếu động và một trẻ tăng động cần dựa vào các tiêu chí đánh giá chuyên môn rõ ràng.
2. Dấu hiệu của trẻ tăng động
Các biểu hiện dưới đây nếu xuất hiện đồng thời và kéo dài từ 6 tháng trở lên, có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm:
a. Vận động quá mức
-
Trẻ liên tục chạy nhảy, leo trèo, không ngừng tay chân, kể cả khi yêu cầu ngồi yên.
-
Không thể duy trì trạng thái tĩnh tại lâu dù đang ăn, học hay sinh hoạt nhóm.
b. Thiếu tập trung
-
Dễ bị phân tâm bởi các yếu tố nhỏ xung quanh.
-
Không hoàn thành được một nhiệm vụ từ đầu đến cuối.
-
Thường bỏ dở hoạt động, quên yêu cầu của người lớn.
c. Bốc đồng
-
Nói chen, ngắt lời người khác, không chờ đến lượt khi chơi hoặc giao tiếp.
-
Hành động thiếu suy nghĩ, dễ gây nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác.
-
Có phản ứng cảm xúc mạnh, thay đổi cảm xúc nhanh chóng.
d. Kèm theo rối loạn khác
-
Một số trẻ tăng động cũng có biểu hiện trẻ chậm nói, chậm hiểu lời nói, hoặc khó khăn trong tương tác xã hội.
-
Có thể kèm theo rối loạn giấc ngủ, rối loạn cảm giác, hoặc các vấn đề hành vi.
3. Khi nào nên đưa trẻ đi đánh giá?
Việc nhận biết sớm dấu hiệu của trẻ tăng động là chưa đủ, điều quan trọng là phải tiến hành đánh giá phát triển toàn diện tại các cơ sở chuyên môn uy tín. Đánh giá giúp:
-
Phân biệt giữa tăng động và các vấn đề hành vi thông thường.
-
Xác định có đi kèm các rối loạn phát triển khác (như rối loạn ngôn ngữ, phổ tự kỷ…).
-
Đưa ra kế hoạch hỗ trợ cá nhân hóa phù hợp với đặc điểm từng trẻ.
4. Hướng hỗ trợ trẻ tăng động hiệu quả
Không có một phương pháp đơn lẻ nào phù hợp cho tất cả trẻ. Hỗ trợ hiệu quả cần dựa trên sự phối hợp giữa nhiều chuyên gia, cùng với vai trò chủ động của gia đình.
a. Trị liệu hành vi – tâm lý
-
Áp dụng các kỹ thuật tăng cường hành vi tích cực, giảm thiểu hành vi không phù hợp.
-
Rèn luyện kỹ năng kiểm soát cảm xúc và điều chỉnh hành vi trong môi trường thực tế.
b. Trị liệu ngôn ngữ – tương tác xã hội
-
Với trẻ tăng động kèm chậm nói, chuyên gia sẽ xây dựng chương trình kích thích ngôn ngữ phù hợp.
-
Tăng khả năng duy trì hội thoại, hiểu và tuân thủ hướng dẫn.
c. Hỗ trợ tại nhà
-
Thiết lập lịch trình rõ ràng, giảm yếu tố gây nhiễu.
-
Chia nhỏ nhiệm vụ, khen ngợi đúng lúc để duy trì sự hợp tác.
-
Dành thời gian vận động thể chất giúp trẻ tiêu hao năng lượng tích tụ.
d. Theo dõi tiến trình và điều chỉnh kịp thời
Việc theo sát sự tiến bộ và điều chỉnh mục tiêu can thiệp định kỳ là yếu tố then chốt để duy trì hiệu quả lâu dài.
5. Vai trò của cha mẹ trong quá trình hỗ trợ
Trẻ tăng động cần một môi trường ổn định và nhiều sự thấu hiểu. Khi cha mẹ nắm vững thông tin, phối hợp cùng chuyên gia và ứng dụng đúng kỹ thuật tại nhà, trẻ sẽ có cơ hội cải thiện rõ rệt về hành vi, khả năng học tập và hòa nhập xã hội.
📌 Dr.Min – Đồng hành cùng trẻ tăng động bằng chuyên môn vững chắc và sự thấu hiểu
Tại Phòng khám Tâm lý Trẻ em Dr.Min, chúng tôi tiếp cận mỗi trường hợp bằng lộ trình đánh giá và can thiệp khoa học, toàn diện – từ ngôn ngữ, cảm xúc, hành vi đến kỹ năng học tập.
Chúng tôi không chỉ đánh giá – mà còn đồng hành từng ngày cùng trẻ và gia đình, trên hành trình thích nghi và phát triển.
>> Xem thêm: Quy trình khám & Can thiệp trị liệu tại Dr.Min
📞 Liên hệ đánh giá phát triển cho trẻ tại Hạ Long
📍 Phòng khám Tâm lý Trẻ em Dr.Min – Hạ Long
Địa chỉ: A7-03 Khu đô thị Monbay – Hồng Hải – TP. Hạ Long – Quảng Ninh
📞 Hotline tư vấn: 093 6688 198
🌐 Website: https://phongkhamdoctormin.vn
💬 Fanpage chính thức: facebook.com/PhongkhamDrmin
